Trong kho tàng y học cổ truyền Việt Nam, chè dây là một trong những loài thảo dược được đánh giá cao về khả năng hỗ trợ hệ tiêu hóa. Từ lâu, người dân nhiều vùng núi như Cao Bằng, Lạng Sơn, Hà Giang… đã sử dụng chè dây để pha nước uống hàng ngày. Không chỉ giúp thanh nhiệt, chè dây còn được nghiên cứu có tác dụng tích cực đối với các vấn đề về dạ dày và đường ruột.
Chè dây là gì?
Chè dây (tên khoa học Ampelopsis cantoniensis) thuộc họ Nho (Vitaceae), là cây dây leo mọc hoang ở vùng núi cao phía Bắc Việt Nam. Cây có lá mọc đối, mép răng cưa, khi vò ra có mùi thơm dịu, vị hơi ngọt, pha nước uống có màu vàng nhẹ. Người dân tộc thường thu hái chè dây vào mùa hạ, sơ chế bằng cách phơi khô tự nhiên để giữ lại hương vị và hoạt chất.
Trong y học cổ truyền, chè dây có tính mát, vị ngọt hơi đắng, quy vào kinh can và vị. Còn trong y học hiện đại, chè dây được chứng minh chứa nhiều flavonoid – hoạt chất có khả năng chống oxy hóa, giảm viêm và làm lành niêm mạc tổn thương.
Lợi ích tiêu hóa từ chè dây
Một trong những công dụng nổi bật nhất của chè dây chính là khả năng hỗ trợ hệ tiêu hóa, đặc biệt là dạ dày.
Chè dây được ghi nhận có chứa hai nhóm hoạt chất quan trọng là flavonoid và tanin. Flavonoid giúp chống viêm, giảm sự co bóp bất thường của dạ dày, đồng thời hỗ trợ làm lành niêm mạc bị tổn thương do viêm loét. Tanin lại có tính se, giúp làm dịu những kích ứng trong đường tiêu hóa.
Một số nghiên cứu trong và ngoài nước cũng chỉ ra rằng: sử dụng chè dây đều đặn có thể góp phần ức chế vi khuẩn Helicobacter pylori – một trong những nguyên nhân hàng đầu gây viêm loét dạ dày, tá tràng. Điều này giúp giảm tình trạng đau rát thượng vị, đầy hơi, khó tiêu hay ợ chua – các triệu chứng điển hình của viêm loét dạ dày.
Ngoài ra, chè dây còn có tác dụng kích thích tiêu hóa tự nhiên, giúp cơ thể hấp thu tốt hơn dưỡng chất từ thực phẩm, từ đó tăng cường sức khỏe đường ruột và cải thiện chức năng gan mật gián tiếp.
Những ai nên sử dụng chè dây để hỗ trợ tiêu hóa?
Chè dây phù hợp cho những người thường xuyên gặp vấn đề về đường tiêu hóa như:
-
Người bị viêm loét dạ dày – tá tràng.
-
Người thường xuyên bị đầy bụng, khó tiêu, ợ nóng.
-
Người có chế độ ăn uống không đều, thường xuyên sử dụng đồ cay nóng, rượu bia.
-
Người làm việc căng thẳng dẫn đến rối loạn tiêu hóa.
Tuy nhiên, người có huyết áp thấp nên dùng chè dây với liều lượng hợp lý vì loại thảo dược này có tính mát, có thể gây mệt nếu dùng quá liều.
Cách dùng hiệu quả
Cách sử dụng chè dây phổ biến nhất là sắc nước uống hoặc pha như trà túi lọc. Có thể dùng chè dây khô với liều 15–30g/ngày, đun với 1 lít nước, để nguội rồi uống dần trong ngày.
Người mới bắt đầu nên uống lượng nhỏ để kiểm tra phản ứng cơ thể, sau đó tăng dần. Để đạt hiệu quả, nên duy trì đều đặn từ 2–4 tuần, kết hợp cùng chế độ ăn uống lành mạnh, tránh thực phẩm gây kích ứng dạ dày.
Nên chọn chè dây được thu hái đúng mùa, chế biến và bảo quản sạch sẽ để đảm bảo giữ nguyên dược tính và tránh ẩm mốc.