Cây cối xay từ lâu đã được dân gian biết đến là một loại thảo dược lành tính, có nhiều tác dụng hữu ích cho sức khỏe. Trong số đó, khả năng hỗ trợ làm sạch đường hô hấp trên là công dụng nổi bật ít người biết đến nhưng rất đáng chú ý, đặc biệt trong bối cảnh chất lượng không khí và thời tiết thay đổi thất thường ảnh hưởng đến hệ hô hấp. Vậy cây cối xay có thể giúp ích như thế nào và cách sử dụng ra sao để mang lại hiệu quả tốt nhất? Hãy cùng tìm hiểu chi tiết trong bài viết sau.
Tìm hiểu cây cối xay và đặc điểm dược tính
Cây cối xay có tên khoa học là Abutilon indicum, còn gọi là nhĩ hương thảo. Đây là cây mọc hoang phổ biến tại các vùng đồng bằng và trung du nước ta. Trong y học cổ truyền, toàn cây cối xay đều có thể dùng làm thuốc, bao gồm thân, lá, hoa và rễ.
Theo Đông y, cây cối xay có tính mát, vị ngọt nhẹ, đi vào kinh can và phế. Tác dụng nổi bật gồm: lợi tiểu, thanh nhiệt, giải độc, tiêu viêm, thông khiếu, nhuận phế. Chính nhờ đặc tính này, cây cối xay được ứng dụng để hỗ trợ làm thông thoáng đường hô hấp, giảm ho, long đờm, cải thiện tình trạng ngạt mũi, nghẹt họng do viêm nhiễm nhẹ.
Tác dụng của cây cối xay đối với hệ hô hấp trên
Đường hô hấp trên bao gồm: mũi, xoang, họng và thanh quản. Khi những bộ phận này bị viêm, nhiễm trùng hoặc tắc nghẽn dịch nhầy, sẽ gây ra các triệu chứng như nghẹt mũi, ho có đờm, viêm họng, khàn tiếng. Việc sử dụng cây cối xay đúng cách có thể hỗ trợ:
-
Làm sạch dịch nhầy trong họng và mũi nhờ đặc tính tiêu viêm nhẹ và thông khí.
-
Giảm ho, dịu họng do cây có tác dụng nhuận phế, làm dịu niêm mạc.
-
Hạ sốt nhẹ, giúp hỗ trợ tình trạng viêm họng, viêm xoang do thời tiết.
-
Tăng cường đào thải độc tố, giúp cơ thể hồi phục nhanh hơn khi cảm cúm, viêm nhẹ đường hô hấp.
Đặc biệt, cây cối xay thích hợp với người có cơ địa dị ứng thời tiết, người hay bị ho tái phát, viêm mũi xoang nhẹ, hoặc những người tiếp xúc nhiều với môi trường khói bụi.
Cách dùng cây cối xay để hỗ trợ làm sạch đường hô hấp trên
Có nhiều cách để sử dụng cây cối xay trong hỗ trợ cải thiện các vấn đề về đường hô hấp trên. Dưới đây là một số phương pháp đơn giản, hiệu quả, dễ thực hiện tại nhà:
1. Sắc nước uống hàng ngày
Dùng 15–20g cây cối xay khô (bao gồm thân và lá), rửa sạch, cho vào nồi cùng 800ml nước. Đun nhỏ lửa còn 400ml. Chia uống làm 2 lần trong ngày sau bữa ăn. Sử dụng đều đặn trong 5–7 ngày để thấy rõ tác dụng giảm ho, thông họng.
2. Kết hợp với các dược liệu khác
Có thể kết hợp cây cối xay với cát cánh, cam thảo và trần bì để tăng hiệu quả long đờm, thông mũi và dịu cổ họng. Tất cả phơi khô, mỗi vị khoảng 10g, sắc chung uống trong ngày.
3. Dùng làm trà ấm
Lá cây cối xay khô đem hãm như trà, mỗi lần 10g, hãm với 300ml nước sôi, đậy nắp 15 phút rồi dùng. Có thể thêm chút mật ong khi uống để tăng tác dụng dịu cổ họng.
4. Xông mũi, họng bằng cây cối xay
Dùng cây cối xay tươi hoặc khô, thêm vài lát gừng, nấu với nước sôi rồi dùng xông mặt trong 10 phút. Tác dụng giúp làm loãng dịch mũi, thông mũi họng và hỗ trợ giảm tắc nghẽn đường thở.
Những lưu ý khi sử dụng cây cối xay
Mặc dù cây cối xay là dược liệu lành tính, người dùng vẫn cần tuân thủ một số nguyên tắc sau để đạt hiệu quả cao và đảm bảo an toàn:
-
Không dùng cho phụ nữ mang thai hoặc người đang bị tiêu chảy cấp.
-
Không dùng quá liều, liều thông thường từ 15–20g khô/ngày là phù hợp.
-
Người có bệnh lý mạn tính cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng kéo dài.
-
Nên kết hợp với chế độ ăn uống đủ nước, tránh đồ cay nóng và giữ ấm cổ họng.
Kết luận
Cây cối xay là một vị dược liệu dễ kiếm, dễ sử dụng và mang lại nhiều lợi ích sức khỏe, đặc biệt trong việc hỗ trợ làm sạch đường hô hấp trên. Với khả năng thanh nhiệt, tiêu viêm và nhuận phế, cây cối xay có thể giúp cải thiện các triệu chứng như ho nhẹ, ngạt mũi, viêm họng hoặc khàn tiếng theo cách tự nhiên, an toàn. Việc sử dụng đều đặn và đúng liều lượng sẽ góp phần giúp bạn bảo vệ hệ hô hấp trong mùa lạnh hoặc khi thay đổi thời tiết.