Táo bón kéo dài không chỉ gây khó chịu trong sinh hoạt hàng ngày mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe đường ruột và chất lượng cuộc sống. Ngoài các giải pháp y khoa hiện đại, dân gian từ lâu đã tin dùng các loại thảo dược lành tính, trong đó cây cối xay được xem là một lựa chọn hỗ trợ hiệu quả nhờ tác dụng nhuận tràng nhẹ, giải nhiệt và hỗ trợ tiêu hóa. Vậy cây cối xay giúp gì cho người bị táo bón kéo dài? Hãy cùng tìm hiểu chi tiết trong bài viết dưới đây.
Cây cối xay là gì?
Cây cối xay (tên khoa học: Abutilon indicum), còn gọi là cây nhĩ hương thảo, là một loại dược liệu phổ biến ở nhiều vùng nông thôn Việt Nam. Cây có thân thảo, hoa vàng và toàn bộ cây – từ rễ, thân, lá đến hoa – đều có thể sử dụng làm thuốc. Trong y học cổ truyền, cây cối xay có tính mát, vị ngọt nhẹ, tác dụng thanh nhiệt, lợi tiểu, giải độc, tiêu viêm.
Đặc biệt, một trong những tác dụng được đánh giá cao là khả năng nhuận tràng nhẹ, hỗ trợ điều trị táo bón mà không gây tác dụng phụ như một số thuốc tây y.
Vì sao cây cối xay có tác dụng nhuận tràng nhẹ?
Theo Đông y, nguyên nhân của táo bón thường xuất phát từ sự tích tụ nhiệt trong cơ thể, thiếu dịch ruột, khí huyết ứ trệ hoặc ăn uống không điều độ. Cây cối xay với tính mát tự nhiên giúp:
-
Thanh nhiệt giải độc, làm dịu đường ruột, hạn chế nóng trong – nguyên nhân hàng đầu gây táo bón.
-
Tăng tiết dịch ruột nhẹ, giúp làm mềm phân và hỗ trợ bài tiết phân ra ngoài dễ dàng hơn.
-
Giảm viêm đường tiêu hóa, nhất là ở người táo bón do đại tràng hoạt động kém.
Tác dụng này diễn ra một cách nhẹ nhàng và tự nhiên, phù hợp với người bị táo bón kéo dài, người cao tuổi, phụ nữ sau sinh hoặc người thường xuyên bị nóng trong.
Đối tượng phù hợp khi dùng cây cối xay hỗ trợ táo bón
Cây cối xay không phải là thuốc nhuận tràng mạnh như các loại dược phẩm tổng hợp, nhưng lại có ưu điểm an toàn, sử dụng lâu dài không gây lệ thuộc. Những đối tượng có thể sử dụng cây cối xay để hỗ trợ cải thiện táo bón bao gồm:
-
Người bị táo bón mãn tính nhẹ đến trung bình
-
Người bị nóng trong, ăn nhiều thức ăn cay nóng, ít chất xơ
-
Người cao tuổi hoặc người làm việc văn phòng ít vận động
-
Phụ nữ sau sinh, muốn cải thiện chức năng tiêu hóa bằng phương pháp tự nhiên
-
Người đang cần giải độc nhẹ để cải thiện chức năng đại tràng
Cách dùng cây cối xay để hỗ trợ điều trị táo bón
Dưới đây là một số cách sử dụng cây cối xay đơn giản, an toàn và được áp dụng phổ biến trong dân gian:
Sắc nước uống mỗi ngày
Dùng khoảng 20g lá hoặc thân cây cối xay khô, rửa sạch, sắc với 1 lít nước. Đun nhỏ lửa còn 600ml, chia 2 lần uống sau bữa ăn sáng và chiều. Uống từ 5–7 ngày để đạt hiệu quả tốt.
Kết hợp làm trà uống hằng ngày
Dùng lá cây cối xay phơi khô, hãm như trà. Mỗi lần 10g, hãm với nước sôi trong bình giữ nhiệt 15 phút rồi dùng dần trong ngày. Có thể kết hợp với chút cam thảo hoặc lá sen khô để tăng vị dễ uống.
Kết hợp cùng các dược liệu lợi tràng khác
Người bị táo bón lâu ngày có thể kết hợp cây cối xay với rễ cỏ tranh, rau má hoặc hoa nhài, hãm uống ấm giúp nhuận tràng nhẹ, thanh lọc cơ thể và cải thiện tiêu hóa.
Lưu ý khi dùng cây cối xay cho người bị táo bón
Dù là dược liệu an toàn, người dùng vẫn cần lưu ý để tránh phản ứng phụ hoặc sử dụng không đúng cách:
-
Không nên uống quá nhiều trong một ngày, liều thông thường 15–20g khô/ngày là đủ.
-
Không dùng cho phụ nữ mang thai hoặc người đang bị tiêu chảy cấp.
-
Cần kiên trì sử dụng 5–7 ngày mới thấy cải thiện rõ, tránh nôn nóng.
-
Nên uống nhiều nước và kết hợp chế độ ăn nhiều rau xanh, hạn chế thịt đỏ và thức ăn chiên rán.
Kết luận
Cây cối xay là một loại dược liệu quý trong dân gian Việt Nam với nhiều công dụng hữu ích, đặc biệt là khả năng hỗ trợ nhuận tràng nhẹ, giúp cải thiện tình trạng táo bón kéo dài. Với tính mát, vị ngọt nhẹ, cây cối xay không chỉ giúp thanh nhiệt, giải độc mà còn hỗ trợ làm mềm phân và tăng cường hoạt động của đường ruột một cách an toàn và tự nhiên. Tuy nhiên, để đạt hiệu quả tốt nhất, người dùng nên kết hợp với chế độ ăn uống lành mạnh và thói quen sinh hoạt hợp lý.