Cây cối xay là một dược liệu quen thuộc trong y học cổ truyền, được sử dụng rộng rãi từ lâu đời với nhiều công dụng khác nhau. Trong đó, khả năng thanh nhiệt, lợi tiểu bằng cây cối xay luôn được xem là một trong những ứng dụng nổi bật, được nhiều người dân áp dụng để hỗ trợ làm mát cơ thể, giải độc và cải thiện chức năng bài tiết. Vậy cây cối xay có tác dụng như thế nào, dùng sao cho đúng? Hãy cùng khám phá trong bài viết dưới đây.
Cây cối xay là gì và tại sao được dùng để thanh nhiệt, lợi tiểu?
Cây cối xay còn gọi là dằng xay, kim hoa thảo, là một loại cây thuốc mọc hoang phổ biến ở nhiều vùng quê Việt Nam. Trong y học cổ truyền, toàn cây (bao gồm lá, thân, rễ và hạt) đều có thể được dùng làm thuốc. Theo Đông y, cối xay có vị ngọt, tính mát, không độc, có tác dụng thanh nhiệt, giải độc, lợi tiểu, tiêu viêm và làm dịu các triệu chứng nóng trong, tiểu ít, tiểu rắt, mẩn ngứa.
Trong những ngày hè oi bức hoặc khi cơ thể bị nóng trong, sử dụng cây cối xay đúng cách sẽ giúp hỗ trợ làm mát từ bên trong, đồng thời thúc đẩy bài tiết qua đường tiểu, giúp cơ thể đào thải độc tố một cách nhẹ nhàng và tự nhiên.
Tác dụng thanh nhiệt của cây cối xay
Cơ thể bị nóng trong thường biểu hiện qua các dấu hiệu như nhiệt miệng, nổi mụn, táo bón, tiểu ít, da xỉn màu hoặc bứt rứt khó chịu. Nguyên nhân có thể là do chế độ ăn uống nhiều đạm, ít rau xanh, thói quen sinh hoạt không hợp lý hoặc thời tiết nóng bức kéo dài.
Với tính mát, cây cối xay giúp làm dịu cơ thể từ bên trong. Việc dùng nước sắc từ cây cối xay giúp thanh lọc gan, làm mát máu và hỗ trợ giảm các triệu chứng do nhiệt độc gây ra. Ngoài ra, cây còn giúp làm dịu tình trạng mẩn ngứa, da khô rát và hỗ trợ thải độc nhẹ nhàng, phù hợp cho người thường xuyên bị nóng trong, nhất là vào mùa hè.
Tác dụng lợi tiểu tự nhiên, an toàn
Cây cối xay có khả năng kích thích bài tiết nước tiểu, giúp cơ thể đào thải nhanh các chất độc và muối thừa. Nhờ đó, dược liệu này rất hữu ích trong việc cải thiện tình trạng tiểu ít, tiểu rắt do nóng trong hoặc do viêm nhiễm nhẹ ở đường tiết niệu.
Tác dụng lợi tiểu nhẹ của cây cối xay không làm mất cân bằng điện giải, không gây kích ứng thận nên thường được dân gian sử dụng như một phương pháp hỗ trợ tự nhiên, an toàn hơn so với các loại thuốc lợi tiểu tổng hợp.
Ngoài ra, việc tăng cường bài tiết nước tiểu còn giúp làm sạch bàng quang và thận, hạn chế tình trạng sỏi thận, viêm bàng quang nhẹ hoặc nhiễm khuẩn tiết niệu tái phát.
Cách dùng cây cối xay để thanh nhiệt và lợi tiểu hiệu quả
Sắc nước uống mỗi ngày
Dùng khoảng 20 – 30g cây cối xay khô (hoặc 40 – 50g cây tươi), rửa sạch, nấu với 1 lít nước. Đun sôi nhỏ lửa trong 20 – 30 phút rồi chắt lấy nước uống trong ngày. Có thể dùng liên tục từ 5 – 7 ngày để đạt hiệu quả thanh nhiệt, lợi tiểu rõ rệt.
Kết hợp với các thảo dược khác
Có thể phối hợp cây cối xay với các vị thuốc có tính mát và lợi tiểu khác như râu ngô, mã đề, kim ngân hoa để tăng tác dụng làm mát và hỗ trợ giải độc cho gan, thận.
Sử dụng dạng trà túi lọc tiện dụng
Trên thị trường hiện nay, có nhiều sản phẩm trà túi lọc từ cây cối xay giúp người dùng dễ dàng sử dụng hàng ngày. Tuy nhiên, nên chọn sản phẩm có nguồn gốc rõ ràng và kiểm định an toàn thực phẩm để đảm bảo chất lượng.
Lưu ý khi sử dụng cây cối xay
-
Không nên dùng cây cối xay cho người đang bị tiêu chảy, tỳ vị hư yếu vì tính mát có thể làm lạnh bụng.
-
Phụ nữ mang thai, trẻ em dưới 6 tuổi và người đang dùng thuốc điều trị cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng.
-
Không lạm dụng quá mức. Sử dụng đúng liều lượng và duy trì chế độ ăn uống sinh hoạt hợp lý để hỗ trợ quá trình thanh lọc cơ thể hiệu quả hơn.
Kết luận
Thanh nhiệt, lợi tiểu bằng cây cối xay là một giải pháp dân gian an toàn, lành tính, phù hợp cho những người hay bị nóng trong, tiểu ít, da nổi mụn hoặc cảm thấy cơ thể bí bách, khó chịu. Tuy nhiên, hiệu quả của cây cối xay còn phụ thuộc vào cách dùng, cơ địa từng người và nguyên nhân gây bệnh. Vì vậy, hãy sử dụng đúng cách và kết hợp với chế độ sống lành mạnh để đạt kết quả tốt nhất.